Welke ziektes krijg je van roken?

Roken zorgt voor schade aan het hele lichaam. Daarom komen veel ziektes vaker voor bij mensen die roken dan bij mensen die niet roken. Longkanker, COPD en hart- en vaatziekten zijn de meest bekende. Maar ook bijvoorbeeld oogziekten en keel- en mondkanker komen vaak voor.

Hart- en vaatziekten

De stoffen in rook beschadigen de binnenkant van de aders. Er komen kleine scheurtjes in. Het lichaam reageert hierop hetzelfde als bij wondjes aan je huid. Het maakt een soort korstjes. Door die korstjes raken de aders langzaam verstopt. Dat zorgt ervoor dat het bloed er niet meer goed door kan. De aders zelf worden minder soepel en scheuren makkelijker. Ook kan een deel van het korstje loslaten en verderop een ader verstoppen. Dit heet atherosclerose (slagaderverkalking).

Nicotine verhoogt de bloeddruk. Een hoge bloeddruk is extra gevaarlijk als de aders niet meer soepel of beschadigd zijn. Hierdoor lopen mensen die roken meer risico op hart- en vaatziekten, zoals:

• Hoge bloeddruk. Nicotine vernauwt de aders en zorgt voor een hogere bloeddruk. Roken als de bloeddruk al te hoog is, is dus extra schadelijk voor de bloedvaten. Medicijnen tegen hoge bloeddruk werken minder goed bij mensen die roken
• Schade aan de aders. De schade aan de aders kunnen leiden tot ‘etalagebenen’. Mensen met ‘etalagebenen’ krijgen al na een klein stukje lopen pijn aan hun benen doordat de doorbloeding niet goed is. Ze moeten dan even stilstaan tot de pijn weggaat. Deze mensen lopen alsof ze etalages bekijken
• Pijn op de borst (angina pectoris). Koolmonoxide in tabaksrook zorgt ervoor dat er minder zuurstof in het bloed komt. Het hart is een spier die zuurstof nodig heeft om te kunnen werken. Als de hartspier minder zuurstof krijgt, zorgt dat voor pijn op de borst
• Hartaanval. Bij een hartaanval krijgt het hart geen zuurstof meer. Dat komt doordat de aders die zuurstof naar het hart brengen, zijn verstopt
• Beroerte. Mensen die roken krijgen vaker een beroerte dan mensen die niet roken. Dat komt door hoge bloeddruk en schade aan de aders in de hersenen. Er zijn twee soorten beroertes: een hersenbloeding en een herseninfarct. Bij een hersenbloeding scheurt een ader in de hersenen. Bij een herseninfarct is er een ader in de hersenen verstopt geraakt. In beide gevallen kan er geen bloed stromen naar een deel van de hersenen

Longziekten

Roken zorgt voor verschillende longziekten. Longziekten die veel voorkomen zijn longkanker en COPD. Ieder jaar gaan er veel mensen dood aan deze ziekten. Ook veroorzaken roken en meeroken problemen met ademen, zoals benauwdheid, piepend ademhalen, hoesten en astma-aanvallen.

Door het hoesten kunnen longblaasjes kapot gaan. De longblaasjes nemen zuurstof op in het bloed. Als er minder longblaasjes zijn, kan iemand minder zuurstof opnemen. Longblaasjes die eenmaal kapot zijn, kunnen niet meer herstellen.

Door het roken worden de longen ook viezer en raken de slijmvliezen in de longen geïrriteerd. Er kan een chronische ontsteking ontstaan. Chronisch betekent dat de ontsteking niet meer weggaat.

Lees meer over longziektes door roken.

Kanker

Elk jaar krijgen 19.000 Nederlanders kanker door roken. Dat is 20% van alle mensen met kanker in Nederland. Roken veroorzaakt verschillende soorten kanker. De kankerverwekkende stoffen uit rook komen in het bloed en verspreiden zich in het lichaam. Daarom kan roken overal in het lichaam kanker veroorzaken. Het meest bekend is longkanker. Longkanker verloopt vaak heel ernstig. Het veroorzaakt van alle soorten kanker de meeste doden in Nederland. Longkanker wordt bijna altijd veroorzaakt door roken (89% van de gevallen).

Bekijk video’s van negen patiënten die vertellen over hun ziekte op kanker.nl.

Lees meer over roken en kanker.

Oogziekten

Roken maakt de aders smaller, ook de kleine adertjes in je ogen. Daardoor wordt de kans op een oogziekte groter. Een aantal oogziekten komt vaker voor bij mensen die roken, namelijk: maculadegeneratie, glaucoom en cataract. Door deze aandoeningen kan iemand steeds slechter zien en blind worden.

Lees meer over oogaandoeningen bij roken.

Diabetes

Roken verhoogt de kans op diabetes, ook wel suikerziekte genoemd. Door roken wordt het lichaam minder gevoelig voor insuline. Als insuline niet meer goed werkt, kan iemand teveel suiker in het bloed houden.

Alzheimer

Roken verhoogt de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer en andere vormen van dementie. Het is nog niet helemaal duidelijk hoe roken dat veroorzaakt. Volgens Alzheimer Nederland heeft iemand die rookt 45% meer kans op Alzheimer dan iemand die niet rookt.

Reuma

Iemand met reumatoïde artritis heeft gewrichten die ontstoken zijn. Dit zorgt voor pijn in bijvoorbeeld handen, polsen en voeten. Roken vergroot de kans op deze vorm van reuma. Als je veel en lang rookt of gerookt hebt, heb je meer kans op reuma. Stoppen met roken zorgt ervoor dat de kans op reuma weer minder wordt.

Onvruchtbaarheid

Vrouwen die roken hebben minder kans om zwanger te raken. En meer kans om niet zwanger te kunnen worden (onvruchtbaarheid). De kans op onvruchtbaarheid bij rokende vrouwen is 60% groter dan bij vrouwen die niet roken. Dit komt doordat roken schadelijk is voor de hormonen die zorgen voor vruchtbaarheid. Er rijpen minder eicellen en de eicellen worden minder vaak bevrucht.

Als iemand wel zwanger wordt, is roken heel schadelijk voor de moeder en het ongeboren kindje. Het kind overlijdt vaker als de moeder tijdens de zwangerschap rookt. Ook worden deze kinderen vaak te vroeg geboren en zijn ze vaak te licht bij de geboorte. Het kind heeft meer kans op aangeboren afwijkingen, leerproblemen, astma en overgewicht.

Bij mannen vergroot roken de kans op impotentie. Dat betekent dat de penis niet stijf kan worden. Ook zijn de zaadcellen bij rokende mannen minder sterk en langzamer.

Ziekte van Crohn

Iemand met de ziekte van Crohn heeft darmen die ontstoken zijn. Hierdoor ontstaat vaak (erge) buikpijn en diarree. De ziekte van Crohn komt vaker voor bij mensen die roken.

Problemen bij een operatie

Bij mensen die roken is de doorbloeding van de aderen minder. Ook hebben ze minder zuurstof in het bloed. Wonden genezen daardoor minder snel bij mensen die roken. Bij ernstige of diepe wonden, zoals bij een operatie, kan dit gevaarlijk zijn. De kans op problemen bij een operatie is groter bij mensen die roken.

Om dezelfde redenen hebben mensen die roken ook bij het plaatsen van tandimplantaten een grotere kans op problemen. Sommige tandartsen weigeren daarom implantaten te plaatsen als een patiënt niet stopt met roken.

Mondklachten

Als iemand rookt, kunnen tanden, kiezen en vullingen verkleuren. Daarnaast kan roken ontstoken tandvlees veroorzaken. Ook is bij roken een ontsteking van het tandvlees minder goed te herkennen. 

Parodontitis is ontsteking die ontstaat door bacteriën in de mond. Parodontitis komt vaker voor bij mensen die roken én verloopt ernstiger dan bij mensen die niet roken. De tandarts of mondhygiënist kan parodontitis behandelen, maar de behandeling lukt beter als iemand stopt met roken. Bij een tandvleesontsteking kan stoppen met roken in het begin juist leiden tot bloedend tandvlees. Dit komt omdat door stoppen met roken de doorbloeding in je lichaam – en dus in je mond – verbetert. Uiteindelijk kan de ontsteking door te stoppen met roken wel beter herstellen.

Meer informatie

• Meer informatie over diabetes op diabetesfonds.nl
• Meer informatie over Alzheimer op alzheimer-nederland.nl
• Meer informatie over reuma op reumanederland.nl
• Meer informatie over de ziekte van Crohn op mlds.nl

Bezoek je deze pagina voor je werk?

Bekijk dan ook onze informatie op trimbos.nl.